Quy tắc L’Hôpital

Spread the love

Quy tắc L’Hôpital là như gọi “bác sĩ toán học” tới để chữa những ca giới hạn gặp tai nạn – đặc biệt là các dạng vô định như $\frac{0}{0}$ hoặc $\frac{\infty}{\infty}$ .

🧠 Cách hoạt động của quy tắc L’Hôpital

🔧 Nguyên lý:

Khi một giới hạn có dạng vô định:

$\lim_{x \to a} \frac{f(x)}{g(x)} = \frac{0}{0} \quad \text{hoặc} \quad \frac{\infty}{\infty}$

→ Thì ta có thể chuyển sang đạo hàm:

$\lim_{x \to a} \frac{f(x)}{g(x)} = \lim_{x \to a} \frac{f'(x)}{g'(x)}$

Miễn là $f$ và $g$ đều khả vi gần điểm $x = a$ và đạo hàm của $g$ không bằng 0 tại điểm đó.

🌈 Vì sao quy tắc này “hợp lý”?

Đạo hàm phản ánh tốc độ thay đổi
Khi tử và mẫu đều tiệm cận về 0 hoặc vô cực, ta không biết “ai mạnh hơn” → dùng đạo hàm để xem ai tăng/giảm nhanh hơn!
Giới hạn ban đầu quá “mù mờ”
Dạng $\frac{0}{0}$ giống như chia hai bóng ma – dùng đạo hàm để “soi ánh sáng” sự biến thiên của chúng.
Tư duy tỉ số tốc độ
Nếu $f(x)$ và $g(x)$ đều tiến về 0, thì tỉ số $\frac{f'(x)}{g'(x)}$ cho biết ai “rớt xuống” nhanh hơn → từ đó suy ra giới hạn chính xác.

Tưởng tượng bạn và người bạn cùng chạy đua:
Cả hai bắt đầu đứng yên tại vạch xuất phát (giá trị bằng 0) – nhưng khi tính giới hạn, ta cần biết ai tăng tốc nhanh hơn!

→ Đạo hàm giống như đồng hồ tốc độ → Ai chạy nhanh hơn sẽ “thắng trong giới hạn”! 🏁🏃

Ví dụ 1

Thật vậy, dùng quy tắc L’Hôpital:

Đạo hàm tử: $\cos x$
Đạo hàm mẫu: $1$
⇒
$\lim_{x \to 0} \frac{\sin x}{x} = \lim_{x \to 0} \frac{\cos x}{1} = 1$

Nếu bạn vẽ đồ thị sin(x) và x gần x = 0, đường cong của sin(x) gần như trùng khít với đường thẳng y = x → tỉ lệ của chúng là 1
Cách hiểu đơn giản:
Khi $x$ tiến về 0, cả sin(x) và x đều gần như giống nhau → tỉ lệ giữa chúng tiến về 1.
Nói cách khác, khi x rất nhỏ, sin(x) ≈ x