Múa rối nước là một nghệ thuật đặc biệt của Việt Nam, khác hẳn các loại múa rối khác. Thay vì biểu diễn trên sân khấu khô ráo, những con rối lại nhảy múa ngay trên mặt nước!
Sân khấu trên mặt nước
Múa rối nước thường diễn ra ở ao, hồ, nơi người ta dựng một ngôi nhà nhỏ gọi là “thủy đình.” Phía sau có một tấm màn che để giấu những nghệ nhân điều khiển rối. Xung quanh sân khấu có cờ, quạt, lọng, voi, cổng trang trí lộng lẫy như trong lễ hội.
Những con rối biết bơi!
Rối nước được làm từ gỗ sung – loại gỗ nhẹ giúp chúng nổi trên mặt nước. Những nghệ nhân tài hoa sẽ chạm khắc, tô vẽ rối với nhiều màu sắc rực rỡ, tạo nên những nhân vật ngộ nghĩnh, đáng yêu.
Bí mật điều khiển rối
Nhìn những con rối di chuyển uyển chuyển như đang bơi, nhảy múa hay chiến đấu, ai cũng thắc mắc: Làm sao chúng cử động được nhỉ?
Bí mật nằm ở những cây sào, sợi dây giấu dưới nước! Những nghệ nhân đứng sau màn che, khéo léo điều khiển rối từ xa, làm chúng cử động mượt mà như thật.
Rồng phun lửa, phun nước – điều kỳ diệu từ nghệ nhân!
Một trong những màn biểu diễn ấn tượng nhất là múa rồng. Hai con rồng vàng lấp lánh xuất hiện từ dưới nước, uốn lượn mềm mại rồi phun nước. Đột nhiên, chúng dìm đầu xuống nước, sau đó ngẩng lên và phun ra những tia lửa sáng rực!
Chà, làm sao rồng có thể vừa phun nước, vừa phun lửa nhỉ? Thực ra, miệng rồng rỗng bên trong để có thể nhét pháo nhỏ. Khi nghệ nhân đốt pháo, rồng phun lửa, rồi dìm xuống nước đúng lúc để không bị tắt. Bên trong rồng còn có một chiếc bơm nhỏ giống như ống tiêm, giúp nó hút nước khi chìm xuống và phun ra khi ngẩng lên. Nhờ vậy, rồng có thể vừa bay lượn, vừa phun lửa, vừa phun nước như một phép màu!
Âm nhạc và ánh sáng kỳ diệu
Múa rối nước không chỉ có những con rối chuyển động, mà còn có tiếng trống, tiếng pháo, tiếng nhạc rộn ràng. Những nghệ sĩ hai bên còn hát, hò theo từng cử động của rối, làm cho màn biểu diễn càng thêm hấp dẫn, vui nhộn như một lễ hội.
Những câu chuyện thú vị
Múa rối nước thường kể về cuộc sống của người dân xưa: nào là cày cấy, câu cá, múa rồng, đấu vật, rước kiệu… Đôi khi, rối nước còn diễn lại những truyện cổ tích quen thuộc như Tấm Cám, Thạch Sanh.
Nghệ nhân rối nước – Những người hùng thầm lặng
Để tạo ra những màn biểu diễn tuyệt vời, các nghệ nhân phải đứng trong nước hàng giờ, dù trời nóng hay lạnh. Khi đi lưu diễn ở nước ngoài, có nơi trời lạnh đến âm độ nhưng họ vẫn phải ngâm mình trong bể nước. Để giữ ấm, họ mặc quần áo chống thấm, dán miếng giữ nhiệt, thậm chí uống nước mắm để làm nóng cơ thể.
Múa rối nước không chỉ là một trò chơi mà còn là một nét văn hóa quý giá của Việt Nam. Nếu có dịp, các bạn nhỏ hãy thử xem một buổi biểu diễn rối nước nhé!