Hàm số là một quy tắc xác định mối quan hệ giữa hai tập hợp sao cho:
Mỗi giá trị
trong tập xác định chỉ được gán với duy nhất một giá trị
.
Ta thường viết hàm số dưới dạng:
Trong đó:
: giá trị đầu vào (biến độc lập)
: giá trị đầu ra (biến phụ thuộc)
: tên của hàm số
: giá trị của hàm tại điểm
Hãy tưởng tượng hàm số là một cỗ máy kỳ diệu tên là f, chuyên “biến hóa” các nhân vật tên x thành các nhân vật mới tên y.
Nhưng chiếc máy này rất nguyên tắc:
- Một người tên x bước vào → chỉ được biến ra một y duy nhất.
- Không có chuyện “x” bước vào rồi chạy ra thành 2, 3 người khác nhau. Máy không bao giờ nhầm 😄
🏭 Ví dụ: Máy 
Đây là cách hoạt động của cỗ máy:
- Nếu bạn là x = 1 → bước vào → máy xử lý:
- Nếu bạn là x = -2 → máy trả lại bạn là y = -3
⛔ Không có chuyện x = 1 lại cho ra y = 3 rồi lúc khác lại thành y = 4!
📐 Các hàm số phổ biến
Dưới đây là một số ví dụ về các hàm số cơ bản thường gặp trong toán học, cùng với mô tả ngắn gọn:
Tên hàm số | Biểu thức | Đặc điểm chính |
---|---|---|
Hàm bậc nhất | | Đường thẳng, hệ số góc là ![]() |
Hàm bậc hai | | Đường parabol, mở lên nếu ![]() |
Hàm hằng | | Đường thẳng nằm ngang |
Hàm căn | | Định nghĩa với ![]() |
Hàm tuyệt đối | | không âm |
Hàm số mũ | | Tăng/giảm tùy theo giá trị ![]() |
Hàm logarit | | Ngược với hàm mũ, định nghĩa với ![]() |
📌 Tóm gọn:
- Hàm số = một quy tắc/máy móc chuyển đổi từ x → y
- Với mỗi x, luôn có duy nhất một y
- Có thể biểu diễn bằng công thức, bảng giá trị, biểu đồ,…
Tóm lại thì hàm số giống như app chỉnh ảnh: bạn ném vào một ảnh (x), app dùng bộ lọc (công thức f), cho ra ảnh mới (y)
- Hoặc như một đầu bếp chuyên nghiệp: bạn đưa nguyên liệu (x), anh ta luôn cho ra một món duy nhất (y) theo công thức bí mật 😄